Er zijn in Schotland slechts enkele echt grote steden te vinden. Alleen de steden Glasgow, Edinburg, Dundee en Aberdeen hebben meer dan honderdduizend inwoners. In het land zijn echter wel vele duizenden kleine plaatsen en mooie dorpjes te vinden. In deze dorpen wonen vaak niet meer duizend inwoners. De dorpen zijn verdeeld over het vaste land en de vele eilanden die bij Schotland horen. In totaal horen er enkele honderden eilanden tot Schotland. Deze eilanden zijn grofweg te verdelen in vier eilanden groepen, de Shetlandeilanden, de Orkneyeilanden, de Binnen-Hebriden en de Buiten-Hebriden. Deze eilandgroepen staan bekend om hun typische gebruiken en gewoontes. Zo wordt er op de Hebriden nog voornamelijk het Schots-Gaelisch gesproken. Een korte beschrijving van de populairste plaatsen en de verschillende eilandengroepen vind je de op deze pagina.
Steden, dorpen en eilanden in Schotland
Edinburgh
Edinburgh is de hoofdstad en in veel opzichten de belangrijkste stad van het land. Het is echter niet de grootste stad van het land. Deze eer moet Edinburgh laten aan Glasgow. De stad ligt in het zuidoosten van het land aan de Firth of Forth die uitkomt in de Noordzee. De omgeving van de stad wordt al vele duizenden jaren bewoond, maar van permanente bewoning is hier pas sprake sinds de bouw van een fort op de ‘Castle Rock’. Op deze plaats is tegenwoordig het Kasteel van Edinburgh te vinden. Dit kasteel hoort tot de belangrijkste bezienswaardigheden van de stad. Andere bezienswaardigheden in Edinburgh zijn Calton Hill met daarop drie monumenten waarvan er één nog het meeste lijkt op de Griekse Akropolis. Een andere bezienswaardigheid in de stad is het beeld van Greyfriars Bobby een hondje dat zelf na de dood van zijn baasje onafscheidelijk van hem was.
In Edinburg zijn tevens enkele van de belangrijkste musea van Schotland te vinden. Denk hierbij aan de National Gallery of Scotland, Royal Scottish Academy, Dean Gallery, Scottish National Gallery of Modern Art en Scottish National Portrait Gallery. Deze musea maken allemaal deel uit van de National Galeries of Scotland. Andere beroemde musea in de stad zijn de Museum of Scotland en het Royal Museum. Een bezoek aan het Palace of Holyroodhouse, de officiële verblijfplaats van de Koninklijke familie wanneer ze in Schotland verblijven mag zeker niet overgeslagen worden.
Glasgow
Glasgow is de grootste stad van Schotland en behoort tot de grootste drie steden van het Verenigd Koninkrijk. Net als alle grote steden in Schotland is Glasgow tegelijkertijd een eigen raadsgebied. Dit raadsgebied heeft de meeste inwoners van alle raadsgebieden in Schotland. Glasgow is een vrij nieuwe stad die vooral de laatste tweehonderd jaar tot bloei is gekomen. Deze groei werd voornamelijk veroorzaakt door het uitbaggeren van de rivier de Clyde en de aanleg van een grote haven. Deze haven zorgde ervoor dat de grote hoeveelheden ijzererts en kolen die in de buurt van Glasgow in de grond zaten vervoerd konden worden. Na het sluiten van de meeste mijnen trad het verval in Glasgow in. Na een grootscheeps renovatieproject dat tientallen jaren in beslag nam, is Glasgow tegenwoordig uitgeroepen als Britse hoofdstad van architectuur en design. De stad is zelfs uitgeroepen geweest tot culturele hoofdstad van Europa. Het Clyde Auditorium is één van de mooiste moderne gebouwen in de stad. Een ander mooi voorbeeld van moderne architectuur in de stad is de Clyde Arc.
Eén van de oudste gebouwen in de stad is de Glasgow Cathedral die in de dertiende eeuw is gebouwd. In de stad zijn tevens de Glasgow Botanic Gardens te vinden. Dit uit het Victoriaanse tijdperk stammende kassencomplex vormt één van de populairste attracties in de stad. In Glasgow zijn twee grote voetbalclubs te vinden; de Glasgow Rangers en Celtic FC. Deze twee teams zijn elkaars grootste rivalen.
Shetlandeilanden
De Shetlandeilanden vormen een grote eilandengroep ten noorden van Schotland. In totaal bestaat de eilandengroep uit ongeveer honderd eilanden waarvan er slecht vijftien bewoond zijn. Op de meeste van de bewoonde eilanden wonen slechts enkele tientallen of enkele honderden mensen. Behalve op het grootste eiland Mainland, hier woont namelijk ongeveer tachtig procent van de gehele bevolking van de Shetlandeilanden. Op dit eiland is de hoofdstad van de Shetlandeilanden te vinden, Lerwick. Deze plaats is met ongeveer zevenduizend inwoners de grootste stad van de eilandengroep. De andere eilanden waar redelijk wat mensen wonen zijn Bressay, Unst, Whalsay, Yell en Fetlar. Veel van de onbewoonde eilanden staan bekend om hun enorme zeevogelpopulaties. Op de eilanden komen voornamelijk papegaaiduikers en noordse stormvogels voor. De Shetlandeilanden danken hun naamsbekendheid aan de Shetlandpony. Deze kleine ponysoort vindt zijn oorsprong op deze eilanden. De visserij en de olieplatformen in de zeeën rondom de eilanden vormen tegenwoordig de belangrijkste bron van inkomsten. De eilanden kunnen met de veerboot of het vliegtuig bereikt worden.
Aberdeen
Aberdeen behoort tot de drie grootste steden van Schotland. De stad ligt aan de oostkust van Schotland aan de Noordzee. Aberdeen vormt, net als de andere grote steden in Schotland, een eigen raadsgebied. Het gebied rond Aberdeen wordt al meer dan achtduizend jaar bewoond, maar pas sinds de twaalfde eeuw is er hier sprake van een kleine stad of Burgh. Aberdeen is de belangrijkste haven in het noordoosten van Schotland. Naast de traditionele vissersvloten is er in de haven van Aberdeen een grote zeevloot van de olieverwerkende industrie te vinden. Vanuit Aberdeen varen deze schepen naar de verschillende olieplatformen in de Noordzee. Mede door deze platvormen is het helikoptervliegveld van de stad het drukste helikoptervliegveld van Europa. Vanuit de haven van Aberdeen vertrekken er veerdiensten naar zowel de Orkney- als de Shetlandeilanden. Enkele bezienswaardigheden in de stad zijn St Machar’s Cathedral, King’s College, Aberdeen Art Gallery, het Maritiem Museum en het Provost Skene’s House.
Dundee
Dundee is een grote stad aan de oostkust van Schotland aan de Firth of Tay en aan de rivier de Tay. De stad kijkt uit over de Noordzee. Dundee hoort tot de vijf grootste steden van Schotland en ligt in het raadsgebied Dundee. Dit is met slecht vijfenvijftig vierkante kilometer het kleinste raadsgebied van Schotland. De groei van de stad kwam vooral tot stand in de twaalfde eeuw toen David, de broer van Willem I van Schotland, het bestuur van de stad overnam en van Dundee een welvarende havenstad maakte. In de eeuwen hierna is Dundee altijd een belangrijke import- en exporthaven gebleven.
In Dundee is de RRS Discovery gebouwd, de laatste traditionele houten driemaster die in het Verenigd Koninkrijk gebouwd zou worden. Dit schip werd gebouwd om Antarctica verder te ontdekken. Dit prachtige schip is nog steeds in de haven van Dundee te vinden. Dundee staat bekend als een belangrijk kenniscentrum. Er zijn in Dundee twee universiteiten te vinden, de University of Dundee en de University of Abertay Dundee. Daarnaast is Dundee natuurlijk bekend om zijn voetbalclub Dundee United.
Orkney-eilanden
De Orkney-eilanden bevinden zich voor de noordkust van Schotland. De ongeveer tweehonderd eilanden vormen samen een eigen raadsgebied. Slechts tien procent van de eilanden die tot de Orkney-eilanden behoren zijn bewoond. Van de twintigduizend mensen die op deze eilandengroep wonen, woont het overgrote deel op het hoofdeiland Mainland in de hoofdstad Kirkwall. De belangrijkste bronnen van inkomsten worden gevormd door de landbouw, het toerisme en de het stoken van whisky. De Highland park whisky wordt in de hoofdstad Kirkwall gestookt. Deze whisky wordt met gerst gemaakt wat vrij uniek is.
Naast Kirkwall is er één andere grote plaats op de eilanden te vinden, Stromness. Dit dorp ligt tevens op het eiland Mainland. Een aantal neolithische bouwwerken op de Orkney-eilanden staan op de werelderfgoedlijst van de Unesco. Dit onder de naam Heart of Neolithic Orkney. De beroemdste bouwwerken zijn Maes Howe, Stones of Stenness, Ring of Brodgar en Skara Brae. Veel van deze bouwwerken zijn tussen de vier- en vijfduizend jaar oud.
Perth
Perth is een kleine stad aan de oostkust van Schotland in het graafschap Perthshire in de regio Perth and Kinross. Perth is één van de oudste steden van Schotland en wordt door sommige ook wel aangemerkt als de oudste stad van Schotland. Al in de eerste eeuw na Christus werd hier aan de rivier de Tay door de Romeinen een nederzetting gebouwd. Tijdens de middeleeuwen was Perth de hoofdstad van Schotland. Net buiten Perth stond vroeger de ‘Stone of Scone’. Hier werden in vroeger tijden de Schotse koningen gekroond. De originele steen is tegenwoordig te vinden in Edinburgh Castle, maar op de originele plaats is nog een replica te vinden.
Niet ver bij Perth vandaan ligt het plaatsje Scone, waar zich Scone Palace bevindt. Dit prachtige paleis behoort tot de mooiste van Schotland. Perth staat bekend om zijn prachtige compacte centrum met veel gezellige kroegjes en leuke winkeltjes.
Inverness
Inverness is de grootste en belangrijkste stad van de Schotse Hooglanden. De stad ligt in het noorden van Schotland op de plaats waar de rivier de Ness in de Moray Firth stroomt. Hier dankt de stad ook zijn naam aan. Inverness is Schots-Gaelisch voor ‘monding van de Ness’. Het is een oude stad die al in de elfde eeuw na Christus bestond. De stad kende echter pas een serieuze groei na de aanleg van het Caledonische kanaal in de negentiende eeuw. Het beroemdste gebouw van de stad is Inverness Castle. Dit kasteel is in de negentiende eeuw gebouwd op de resten van een uit de elfde eeuw stammend kasteel. In Inverness Castle is tegenwoordig de rechtbank gevestigd. Hierdoor is het kasteel niet geopend voor het publiek. Het uit de elfde eeuw stammende kasteel speelde een rol in het door Shakespeare geschreven boek MacBeth. In deze periode was het kasteel eigendom van koning Duncan.
Binnen-Hebriden
De Binnen-Hebriden is de eilandengroep die het dichtst voor de westkust van Schotland te vinden is. De eilandengroep bestaat uit negenenzeventig eilanden waarvan er zesendertig bewoond zijn. Het grootste en dichtstbevolkte eiland van de Binnen-Hebriden is het eiland Skye. Op dit eiland woont iets meer dan helft van de gehele bevolking van deze eilandengroep. Andere bekende eilanden die tot deze groep horen zijn Mull, Rum, Coll, Seil, Tiree, Islay en Eilean Donan. De Binnen-Hebriden kunnen simpelweg in twee regio’s verdeeld worden; de Noordelijke eilanden en de Zuidelijke eilanden. De Zuidelijke eilanden vallen bestuurlijk onder de regio Argyll and Bute, terwijl de noordelijke eilanden onder het raadsgebied Highland vallen.
Veel van de eilanden behorende tot de Binnen-Hebriden zijn, anders dan de Buiten-Hebriden, een stuk gemakkelijker te bereiken. Sommige eilanden zijn verbonden met het Schotse vaste land met een brug. De Skye Bridge is hier een mooi voorbeeld van. Andere eilanden zijn vanaf het vaste land gemakkelijk met een veerdienst te bereiken. Het Schots-Gaelisch wordt relatief veel gesproken op de Binnen-Hebriden.
Ayr
Ayr is een kleine stad aan de oostkust van Schotland aan de riviermonding Firth of Clyde en de rivier de Ayr, waar de stad zijn naam aan te danken heeft. Ayr is de hoofdstad van het raadsgebied South Ayrshire. Het is een oude stad die al in de veertiende eeuw een belangrijke rol speelde in de Schotse geschiedenis. In de stad kwam namelijk in 1315 voor het eerst het Schotse parlement bij elkaar. De rivier de Ayr en de ligging van de stad aan de Firth of Clyde hebben er door de eeuwen heen voor gezorgd dat Ayr een welvarende stad is geworden. Dit echter tot de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. In deze periode sloten veel fabrieken hun deuren en kwam een groot deel van de inwoners van de stad zonder werk te zitten. Tegenwoordig staat Ayr bekend als de winkelstad van Schotland. In het centrum van de stad zijn een aantal winkelcentra te vinden waar alle grote internationale merken te vinden zijn. De stranden van Ayr behoren tot de mooiste van Schotland.
Buiten-Hebriden
De Buiten-Hebriden vormen een eilandengroep ten noordoosten van Schotland. De eilandengroep bestaat uit zeven grote eilanden en vele kleine eilandjes die verspreid liggen tot meer vijfhonderd kilometer van het Schotse vaste land. De grootste en belangrijkste eilanden van de Buiten-Hebriden zijn Leòdhas met het schiereiland Na Hearadh, Tarasaigh , Uibhist a Tuath, Beinn na Faoghla, Uibhist a Deas, Barraigh en Saint Kilda. De andere kleinere eilanden zijn in de meeste gevallen onbewoond en bestaan vaak niet uit meer dan een stuk rots dat boven het water uitsteekt. Hierop zijn natuurlijk nog enkele uitzonderingen te vinden zoals de eilanden Beàrnaraigh en Vatersay met elk ongeveer honderd bewoners. Het Schots-Gaelisch is op de Buiten-Hebriden tot op de dag van vandaag nog steeds de belangrijkste taal. Ongeveer driekwart van de bevolking van de Buiten-Hebriden gebruikt deze taal nog dagelijks.
De hoofdstad van de Buiten-Hebriden is het dorpje Steòrnabhagh of Stornoway in het Engels. Bij dit dorp is het grootste vliegveld van de Buiten-Hebriden te vinden. Verdeeld over de eilanden zijn er nog twee kleinere vliegtuigveldjes te vinden. De enige andere manier om de eilanden te bereiken is met één van de veerdiensten die vanaf het Schotse vaste land vertrekken. Veel van de Veerboten vertrekken vanuit de havenplaatsen Ullapool en Oban.
Oban
Oban is een groot dorp dat zijn naamsbekendheid voornamelijk dankt aan de gelijknamige whisky die in het dorp gestookt wordt. Het is één van de populairste toeristische bestemmingen aan de oostkust van Schotland. In de zomermaanden kan het aantal bewoners dat in het dorp verblijft verdubbelen. De meeste toeristen komen naar Oban toe om van hieruit door te reizen naar Binnen-Hebriden of naar de Buiten-Hebriden. Het beeld van de stad wordt voornamelijk bepaald door de McCraigs Tower een negentiende eeuwse replica van het Colosseum. Deze wat protserige replica is nooit afgebouwd en waakt nu als een stenen skelet hoog boven het dorp.
Oban is tot de komst van het treinstation en de veerdiensten naar de verschillende eilanden van de Hebriden een klein vissersdorp geweest. Met de komst van de toeristen naar het dorp is er wel het één en nader veranderd, maar de meeste inwoners van het dorp werken nog in de visserij.
Pitlochry
Pitlorchry is een klein, maar populair plaatsje bij toeristen die tijdens hun reis door Schotland een bezoek willen brengen aan de Schotse Hooglanden. Het dorp of burgh ligt aan de rivier de Tummel aan het Loch Faskally. In de rivier de Tummel ligt een beroemde zalmladder van ongeveer driehonderdtien meter lang. Het dorp bestaat al sinds de twaalfde eeuw, maar is pas sinds de komst van het treinstation tot zijn huidige grootte uitgegroeid. Niet ver van Pitlorchy ligt de berg ‘Ben Vrackie’; vanaf deze berg heb je vanaf het hoogste punt op 841 meter een prachtig uitzicht over de omgeving. Een andere populaire berg in de buurt van het dorpje is de Schiehallion. Deze berg heeft een perfecte conische vorm en speelt een hoofdrol in meerdere saga’s en mythes. In het dorp bevinden zich twee whiskystokerijen waaronder de kleinste stokerij van Schotland de Edradour. Deze stokerij kan tegen een kleine entreeprijs bezocht worden.
Stirling
Stirling is een middelgrote stad niet al te ver van de oostkust van Schotland. De stad ligt niet ver van de hoofdstad Edinburgh. Stirling is ontstaan op de oevers van de rivier de Forth. Door de ligging aan deze rivier is de stad altijd een belangrijke strategische plaats geweest. Stirling wordt omsloten door twee gebergtes. De grootste bezienswaardigheid van de stad is Stirling Castle. De oudste delen van dit kasteel stammen uit de eerste helft van de twaalfde eeuw. Het kasteel is door de eeuwen heen meerdere malen herbouwd en gerenoveerd. Een andere bezienswaardigheid in de stad is de ‘Stirling Old Bridge’ die in de vijftiende is gebouwd. In de stad staat het ‘Wallace Monument’ het symbool voor de Schotse vrijheid. De toren is vernoemd naar de dertiende eeuwse vrijheidsstrijder William Wallace.
